
ภาวะนอนกรนเป็นปัญหาการนอนหลับที่ไม่ปกติ ผู้ที่มีอาการนอนกรน มักพบอาการหยุดหายใจขณะหลับ เกิดขึ้นร่วมด้วย ภาวะนอนกรน อาจเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ เช่น น้ำหนักเกินมาตรฐานค่าดัชนีมวลกาย ดื่มแอลกอฮอล์ก่อนนอน รวมไปถึงอาการของโรคหอบหืดภูมิแพ้
การนอนกรนเป็นพฤติกรรมการนอนหลับที่สร้างความน่ารำคาญให้กับผู้ที่นอนร่วมห้อง มากกว่านั้นภาวะนอนเสียงกรนดังก็เป็นสัญญาณเตือนของโรคอันตราย เช่น ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ซึ่งเป็นโรคนอนหลับผิดปกติที่ส่งผลต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจ ปัจจุบันการรักษานอนกรน มีทั้งแบบผ่าตัด และไม่ผ่าตัด เช่น เครื่องช่วยหายใจ CPAP เครื่องมือทันตกรรมรักษานอนกรน (Oral Appliance) การใช้คลื่นความถี่วิทยุ (Radio Frequency)
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ คืออะไร
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep Apnea) เป็นอาการผิดปกติทางการนอนหลับ ผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับจะหยุดหายใจหรือหายใจตื้นระหว่างหลับ อาการหยุดหายใจชั่วคราวอาจเกิดขึ้นไม่กี่วินาที แต่สำหรับผู้ป่วยบางรายอาจหยุดหายใจได้นาน 2 – 3 นาที หรือบางกรณีอาจเกิดขึ้นหลายครั้งตลอดทั้งคืน
พบมากในผู้ชายประมาณร้อยละ 15 ส่วนผู้หญิงพบได้ประมาณร้อยละ 6 ของประชากรวัยกลางคน ซึ่งพฤติกรรมการนอนหลับในลักษณะนี้ส่งผลต่อคุณภาพการนอนที่ลดต่ำลง และสามารถก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง เช่น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง เป็นต้น
โรคหยุดหายใจขณะหลับแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ขึ้นอยู่กับระดับลักษณะของอาการ ได้แก่
- ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (OSA) เกิดจากการปิดกั้นของระบบทางเดินหายใจ เช่น การหย่อนตัวของกระดูกขากรรไกรและกล้ามเนื้อคอ
- ภาวะหยุดหายใจขณะหลับส่วนกลาง (CSA) สาเหตุเกิดจากการส่งสัญญาณของสมองไปยังกล้ามเนื้อที่ควบคุมการหายใจมีปัญหา ส่งผลให้สมองขาดออกซิเจน
- ภาวะหยุดหายใจขณะหลับแบบผสม (Mixed Sleep Apnea) มีลักษณะอาการที่เด่นชัด คือ เกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับส่วนกลาง และการอุดกั้นของระบบทางเดินหายใจร่วมกัน
สัญญาณเตือนของภาวะหยุดหายใจขณะหลับที่สังเกตได้ด้วยตนเอง มีดังนี้
- สำลักระหว่างหลับ สะดุ้งตื่นพร้อมเสียงหายใจเฮือก
- เสียงกรนดังมากกว่า 3 คืน / สัปดาห์
- หลับยาก นอนหลับไม่สนิท
- เหนื่อยล้ามากระหว่างวัน
- รู้สึกง่วงนอน ง่วงซึมในเวลากลางวัน
- ปวดศีรษะหลังจากตื่นนอนตอนเช้าเป็นประจำ
- ความจำไม่ดี ไม่ค่อยมีสมาธิ
- อารมณ์แปรปรวน ฉุนเฉียวและหงุดหงิดง่าย
เนื่องด้วยผู้ที่มีปัญหาหยุดหายใจขณะหลับมักตื่นขึ้นมาพร้อมกับความรู้สึกเหนื่อย อ่อนเพลีย เพราะเกิดภาวะนอนกรนและหยุดหายใจขณะหลับหลายครั้งตลอดช่วงเวลาหลับ ผู้ป่วยจึงไม่ควรปล่อยปัญหาทิ้งไว้โดยไม่เข้ารับการรักษา เพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพในระยะยาว เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคใหลตาย และโรคซึมเศร้า
การรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โดยทั่วไปมีหลายแนวทางการรักษาขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงและภาวะอันตรายของแต่ละบุคคล แพทย์อาจแนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น ลดน้ำหนัก ออกกำลังกายสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ก่อนเข้านอน ใช้เครื่องช่วยหายใจ CPAP หรือเครื่องมือทันตกรรมในช่องปากระหว่างหลับ ในบางรายอาจจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัด เนื่องจากมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับขั้นรุนแรง ซึ่งเป็นอันตรายต่อชีวิตหากไม่ได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน
รักษานอนกรนด้วยเครื่องช่วยหายใจ CPAP
เครื่องช่วยหายใจ CPAP (Continuous Positive Airway Pressure ) เหมาะสำหรับผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับขั้นรุนแรง ซึ่งมีอันตรายถึงชีวิต เครื่องช่วยหายใจ CPAP เป็นอุปกรณ์รักษานอนกรนที่ช่วยทำให้ทางเดินหายใจเปิดโล่งมากขึ้น เครื่องช่วยหายใจ CPAP ถือว่าเป็นเครื่องรักษาเสียงกรนดังที่ได้รับมาตรฐานสากล และมีประสิทธิภาพในการรักษาสูงสุด
เครื่องแก้นอนกรนมีหลักการทำงาน คือ แรงดันลมที่ผลิตขึ้นภายในเครื่องจะถูกเป่าไปทางจมูกเพื่อผ่านคอหอยก่อนจะลงไปที่ปอด แรงดันลมจะเข้าไปช่วยขยายทางเดินหายใจ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการหย่อนตัวของอวัยวะ
วิธีการใช้เครื่องช่วยหายใจ CPAP
ผู้ที่มีภาวะนอนกรน และหยุดหายใจขณะหลับควรใช้เครื่องช่วยหายใจ CPAP อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ร่างกายคุ้นเคยกับการสวมใส่อุปกรณ์และหน้ากากขณะหลับ ซึ่งอาจต้องใช้เวลามากกว่า 1 สัปดาห์สำหรับผู้ป่วยบางราย ทั้งนี้เพื่อติดตามผลการรักษาโดยละเอียดจากแพทย์ การใช้เครื่องแก้นอนกรนอย่างสม่ำเสมอช่วยให้เราทราบว่าอาการนอนแล้วมีเสียงกรน หรือภาวะหยุดหายใจขณะหลับดีขึ้นอย่างไร รูปแบบการรักษาที่เลือกเหมาะสมกับอาการหรือไม่ จำเป็นต้องปรับเปลี่ยนเพื่อให้ผลการรักษาดีขึ้นอีกไหม
ก่อนเลือกใช้เครื่องช่วยหายใจ ผู้ที่มีภาวะนอนกรนต้องได้รับการทดสอบการนอนหลับ (Sleep Test) โดยให้แพทย์ประเมินระดับความรุนแรงของอาการนอนกรน และหยุดหายใจขณะหลับ เพื่อตั้งค่าแรงดันลมที่เหมาะสมของแต่ละบุคคล เนื่องจากผู้ป่วยแต่ละรายต้องการลมเพื่อเปิดช่องทางเดินหายใจต่างกัน จึงจำเป็นที่จะต้องทดลองใส่หน้ากากก่อน เพื่อให้แน่ใจว่าหน้ากากลักษณะใดเข้ากับใบหน้ามากที่สุด เมื่อสวมใส่แล้วรู้สึกสบายขณะหลับ
แม้เครื่องแก้นอนกรน CPAP จะเป็นวิธีการรักษาอาการหยุดหายใจขณะหลับที่ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ แต่การใช้เครื่อง CPAP อาจไม่เหมาะสำหรับทุกคน เนื่องจากผู้ป่วยบางรายรู้สึกอึดอัดกับการสวมใส่หน้ากากครอบอย่างมาก ในขณะที่บางรายได้รับผลข้างเคียงจากการใช้ CPAP เข่น รู้สึกปากแห้ง คัดจมูก หรือผิวหนังระคายเคืองจากหน้ากากครอบ ทำให้การเลือกใช้เครื่องช่วยหายใจ เพื่อรักษาปัญหาดังกล่าวเป็นความยุ่งยากลำบากสำหรับคนบางกลุ่ม นอกจากเครื่องช่วยนอนกรน Vital Sleep Clinic ยังให้บริการรักษาอาการนอนกรน และหยุดหายใจขณะหลับอีกหลายวิธี เช่น ใช้เครื่องมือทันตกรรมสำหรับแก้นอนกรน ใช้คลื่นความถี่วิทยุ RF เครื่องช่วยนอนกรน iNAP การบำบัดกล้ามเนื้อใบหน้าและทางเดินหายใจ (Myofunctional Therapy) รวมไปถึงการรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดสำหรับผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับขั้นรุนแรง หรือมีต่อมทอนซิลโตขยายใหญ่จนอุดกั้นทางเดินหายใจ
โดยสรุป ภาวะนอนแล้วมีเสียงกรนและหยุดหายใจขณะหลับเป็นปัญหาสุขภาพการนอนหลับที่ร้ายแรง ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพชีวิตทั้งด้านร่างกายและจิตใจ ผู้ที่กำลังประสบปัญหาจึงไม่ควรละเลยการดูแลแก้ไข หนึ่งในวิธีรักษานอนกรนที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด คือ การใช้เครื่องช่วยหายใจ CPAP เนื่องจากปลอดภัย ไม่ต้องเข้ารับการผ่าตัดรักษา สามารถช่วยลดอาการนอนกรน และปรับปรุงคุณภาพการนอนหลับให้ดีขึ้นได้อย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตามเครื่องช่วยหายใจอาจไม่เหมาะสำหรับทุกคน ทั้งนี้แพทย์จะแนะนำวิธีการรักษาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับแต่ละคน ในบางกรณีอาจต้องเข้ารับการผ่าตัด เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีที่สุดในการรักษาภาวะนอนกรนและหยุดหายใจขณะหลับ